De bombardementen van maart 1945

De bombardementen van maart 1945

Burgemeester, Doetinchem werd eind maart ’45, minder dan twee weken voor de bevrijding, door drie bombardementen getroffen. Wat waren de gevolgen toen en wat merken wij daar nu nog van? “De gevolgen van toen waren ruim 140 burgerslachtoffers en het overgrote deel van de binnenstad lag in puin. Ik denk dat veel gezinnen die toen in Doetinchem woonden wel op de een of andere wijze getroffen waren door die bombardementen. Een groot aantal dodelijke slachtoffers, nog meer gewonden en veel mensen waren dakloos geworden. Tot ver in de jaren vijftig waren de gaten in de binnenstad nog zichtbaar. Wat het nog extra wrang maakte is dat het geallieerde bombardementen zijn geweest. Het beeld van de stad veranderde door die bombardementen. Doetinchem heeft al vroeg stadsrechten gekregen en het stadspatroon was dat van een vroegmiddeleeuwse stad. Het Ei en het omliggende stratenstelsel is echt middeleeuws. De gebouwen die er nu staan zijn overwegend naoorlogs. Loop door de stad en je kunt zien dat het niet meer is zoals het was. Er is een naoorlogse stad voor terug gekomen en dat is toch wel jammer. Ik denk dat de uitstraling van de stad fraaier was geweest als de oude gebouwen er nog hadden gestaan.”
Op 4 mei vindt de nationale dodenherdenking plaats. Leeft dat nog bij jongeren? “Ik heb de indruk dat het ieder jaar drukker wordt bij de dodenherdenking en dat het bij jongeren wel degelijk leeft, niet in de laatste plaats door het oorlogsgeweld dat om ons heen gebeurt met beelden bijvoorbeeld uit Syrië en nu vanuit Oekraïne. Hoewel het ver weg is lijkt het door alle digitale kanalen dichtbij. Het beeld van de oorlog en wat dat betekent wordt daardoor dichterbij gebracht en misschien leert men de vrijheid en ook de mensen die daarvoor gevallen zijn beter waarderen. Mijn indruk is dat het toenemend in de belangstelling staat en wel degelijk ook bij jongeren.
In het centrum is weinig meer te zien van de situatie na de bombardementen van eind maart ’45. Moet daar niet wat meer aan gedaan worden? “We hebben het afgelopen jaar nagedacht hoe we daar vorm en inhoud aan zouden kunnen geven bijvoorbeeld met een al dan niet permanente fototentoonstelling. Dat heeft voor- en tegenstanders want sommigen vragen zich ook af of we de mensen met die gruwelijke beelden moeten confronteren. Ik denk dat we in de aanloop naar 80 jaar herdenken waarin we ook licht wil werpen op hoe het nou met die bombardementen zat ook moet laten zien in de binnenstad wat daar in de oorlogsjaren is gebeurd. Wat mij betreft mag dat ook meer permanent zijn.”
Nu woedt een oorlog op 1200 kilometer van onze grens. Zijn er overeenkomsten tussen toen en nu? “Er zijn overeenkomsten, maar ook verschillen. Het Russische leger is Oekräine binnengevallen en die oorlog duurt nu al meer dan een jaar. In mei 1940 hebben wij vijf dagen standgehouden. In de Catharinakerk is een fototentoonstelling die is georganiseerd door drie dames, twee Oekraïnse en een Georgische. Van een van hen is twee weken voor de opening de man gesneuveld aan het front. Zo actueel is het.”
Wat is de beste manier om te herdenken? “Ik geloof zelf heel erg in de herdenking op 4 mei. Op 21 maart is in de Catharinakerk een programma met een overlevenden verhaal, enige woorden van mij en muziek. Een plechtig moment, heel eenvoudig maar ook waardevol. Voor Doetinchem is dit de herdenking van de bombardementen”
Tekst: Bert Vinkenborg