Ludo Schenning bij de 'Krupp' raamzaagmachine uit 1905, op de achtergrond een foto van Lena en Theodor Damen, de opa en oma van Ludo. Foto: Roel Kleinpenning
Ludo Schenning bij de 'Krupp' raamzaagmachine uit 1905, op de achtergrond een foto van Lena en Theodor Damen, de opa en oma van Ludo. Foto: Roel Kleinpenning foto Roel Kleinpenning

Oude fabriek komt op stoom

Cultuur

Wehl – De Stoomtimmerfabriek in Wehl is één van de monumenten die tijdens Open Monumentendag in het weekend van 11 en 12 september te bezoeken is. De bezoekers kunnen de fabriek van binnen bekijken en de oude stoomzaagmachine in werking zien. Niet meer op stroom weliswaar, maar op elektriciteit. Verder zijn er diverse activiteiten in en rondom de Stoomtimmerfabriek, voor groot en klein.

Door Carla van der Meer

“Er is hier tijdens Open Monumentendag van alles te beleven”, laat Ludo Schenning, achterkleinkind van oprichter Theodorus Damen, weten. Hij en zijn gezin zijn de huidige bewoners van de fabriek. “Het is een combinatie van activiteiten die voor alle leeftijden interessant zijn. Boomstammen tot planken zagen, doen we elk jaar met Open Monumentendag. Alle machines zijn nog aanwezig, maar de stoomzaagmachine is de enige nog werkende machine hier. Deze zaagmachine draait al heel lang op elektra, want Theodor Damen, die de Stoomtimmerfabriek in 1907 heeft opgericht, ging altijd meteen met de tijd mee. Dus hij stapte al snel over op elektra. Onze wens is nog wel dat er nog eens een stoommachine komt te staan.”
Damen was zijn tijd al ver vooruit met het recyclen van materiaal. Hij kende geen afval. Alles was weer te gebruiken. Zo werd het afvalhout gebruikt voor het stoken van de stoommachine. Het eiken zaagsel ging naar de slager voor het roken van rookvlees en rookworst. Het overige zaagsel was voor de leerlooierijen.

Je eigen monument bouwen
Ook op het terrein en in de tuin rondom de Stoomtimmerfabriek zijn diverse activiteiten. Mirjam Welling van Work-Shop-Studio Wehl geeft gedurende beide dagen workshops voor jongeren. Het thema is ‘Bouw je eigen monument’. “Tijdens de vergadering van de monumentencommissie hadden we het erover dat we ook nieuwe doelgroepen met Open Monumentendag wilden aantrekken”, zegt Welling.

“Het leek ons heel leuk om voor de jeugd te kiezen. Met deze workshop betrekken we jongeren actief bij Open Monumentendag. Ik zorg voor de materialen en de jongeren mogen hierop hun creativiteit loslaten. Ik ben heel nieuwsgierig wat ze als monument gaan bouwen. We verwachten dat we veel bouwwerken van kastelen te zien krijgen. Ik geeft de jeugd niet te veel voorbeelden. Het gaat erom hoe zij monumenten zien. Deze prachtige omgeving zal de kinderen zeker inspireren tot mooie bouwwerken.”

Zagen, fietsen en film
Open Monumentendag is altijd een heel familiegebeuren. “Neven van mijn moeder zorgen dat de bomen gezaagd worden”, zegt Schenning. “Het bijzondere is dat er hele bomen doorheen gaan en er komen in één keer allemaal planken uit. De dikte van de planken is ook in te stellen.”
Zowel op zaterdag als zondag zijn er twee fietstochten van ongeveer vijf kilometer. De moeder van Schenning en enkele neven fietsen mee om onderweg uitleg te geven. De fietsroute gaat langs zo’n tien openbare gebouwen en woonhuizen in Wehl waar Damen iets aan gedaan heeft, of getekend of gebouwd. Hij heeft ook de banken en de toegangsdeuren van de katholieke kerk in Wehl getimmerd. In de Stoomtimmerfabriek zijn diverse films te zien over de historie van de timmerfabriek en over Wehl van vroeger. “De bezoekers vinden die altijd heel leuk”, laat Schenning weten. “Zo leuk dat we een keer dachten dat iedereen weg was, maar toen bleek nog een oud dametje in haar eentje naar de film te kijken.”
In de kelder van de timmerfabriek is een expositie over alles wat Damen in zijn leven als architect, aannemer en timmerman gemaakt heeft.

Archief
“Hij heeft van 1906 tot 1956 alles in een dagboek bijgehouden wat hij deed en gebouwd heeft, zoals verschillende panden in Wehl, Villa Veldhoen in Doetinchem en het gemeentehuis in Zevenaar.”, laat Schenning weten. “Ook opzichtersboeken zijn bewaard gebleven. Hij heeft een heel archief nagelaten. Hij was heel veelzijdig. De ene keer was hij architect, dan weer aannemer of timmerman. Voor zijn zonen had hij werk gecreëerd in het pand. Zo was er een boerderij onder het pand, fietsenmakerij, maalderij, timmerwerkplaats en zagerij. Het grappige is dat alle zonen die opgeleid zijn in één van de vakken, dat ook daadwerkelijk zijn gaan doen. Eén van die zonen, mijn opa, was zager. Die is hier ook bij de timmerfabriek gaan wonen. Hij en zijn vrouw kregen één dochter, mijn moeder. Toen zij met mijn vader trouwde, werd de naam Schenning. Toen Damen in 1965 overleed was er alleen nog de zagerij. Vanuit de fietsenmakerij is garage Damen ontstaan. Die is inmiddels ook al weg. Habbekrats heeft een tijdje in dat pand gezeten en nu staat het pand leeg.
In de tuin van de timmerfabriek is een beeldenexpositie te bezoeken van Waldemar Ysebaert uit Doetinchem. “Waldemar maakt over het algemeen klassieke beelden”, zegt Welling. “Hij heeft les gehad van beeldhouwer Eddy Roos.” De Unimog’s van Pascal Thijssen staan aan de straatkant om extra publiek te trekken. “We merken dat deze oldtimers bij veel mensen tot de verbeelding spreken”, zegt Schenning.

De Stoomtimmerfabriek is gevestigd aan de Stationsstraat 30 in Wehl en is op 11 en 12 september te bezoeken van 10.00 tot 17.00 uur. De workshops zijn doorlopend tijdens de openingstijden. De fietstochten zijn op beide dagen om 13.00 en 15.00 uur.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant