Theo Roes met een tekening van zijn vader. Foto Theo Kock
Theo Roes met een tekening van zijn vader. Foto Theo Kock

Theo Roes houdt erfgoed van zijn vader in leven

Cultuur

Nieuwe verhalen-bundel Herman van Velzen

DOETINCHEM/ZELHEM - Het huis met tuin aan de Oude Terborgseweg zou zo kunnen voorkomen in een verhaal van Herman van Velzen, die als geen ander situaties en tafereeltjes in een paar zinnen kon schetsen. Bewoner Theo Roes is dikwijls te vinden in de 4000 m2 grote tuin dat veelvuldig om de nodige onderhoudswerkzaamheden vraagt. Roes is 88 jaar maar draait zijn hand er niet voor om.

De oude baas is nog actief op allerlei gebied. Elk jaar houdt hij een lezing voor de Rekhemse afdeling van Probus (club voor 55-plussers met maatschappelijk verantwoorde functie) met onderwerpen als de Krimoorlog, het zonnestelsel, Admiraal Ver Huell, tanks en antitankwapens, Lineair B (oude schriftvorm), veldtochten Napoleon en of de Duitsers een atoombom hadden kunnen produceren. Eerstvolgende onderwerp: Charles Dickens, niet geheel toevallig de favoriete schrijver van zijn vader Frans Roes, beter bekend als Herman van Velzen.

De Doetinchemmer heeft als brigadegeneraal een buitengewoon bijzondere maatschappelijke carrière achter de rug (meer daarover in Achterhoekse Kearls 2). Hij had de afdeling materieeldienstgoederen onder zich en reisde daarvoor bijvoorbeeld naar Amerika om te onderhandelen over de aankoop van Sting-raketten of MLRS-raketten, een project van 700 miljoen gulden met langeafstandsraketten die tegenwoordig ook in Oekraïne gebruikt worden. Roes adviseerde dan staatssecretaris Van Houwelingen daarover.
Dat zijn vader veertig jaar lang wekelijks een dialectverhaal schreef voor De Graafschapbode ontging hem grotendeels tijdens zijn loopbaan. Na zijn pensionering in 1991 keerde hij terug naar Doetinchem en ging zich interesseren in het culturele erfgoed dat Frans Roes na zijn dood in 1974 had achtergelaten. Verhalen werden gebundeld in boeken en Theo hield vele lezingen door de Achterhoek waarin hij de verhalen voorlas. “Niet alleen omdat ik de verhalen nog steeds leuk vind, maar als je alle verhalen op chronologische volgorde zet, zie je de sociale ontwikkeling van de Achterhoek. De jaren ‘30 en ‘40 waren heel anders dan de jaren ‘50 en ‘60.”

Frans Roes trok door de hele Achterhoek om verhalen te horen maar vooral om mensen te ontmoeten. “Hij was een goede vriend van de gebroeders Misset. In 1943 ging ik als negenjarige jongen een keer mee op bezoek bij Kees Misset aan de Waterstraat. Ik dacht dat ik bij een miljonair wel een exclusief etentje zou krijgen maar kreeg gewoon erwtensoep. Ik kreeg wel een glas rode wijn van de butler. Ik dacht dat mijn vader het niet doorhad, maar toen we door de sneeuw terugliepen naar Hengelo zei hij: ‘I-j dach zeker dat ik het neet had ‘ezeen, maor ik zal niks tegen moeder zeggen’.“

In de familie Roes is Theo de enige die zich bezighoudt met de verhalen van Herman van Velzen. Tussen alle andere activiteiten door vindt hij ook nog geregeld tijd en energie om een verhaal uit te tikken. De voorraad is bijna eindeloos: “Ik heb nog diverse mappen met knipsels uit De Graafschapbode met verhalen die nog niet in een boek zijn gepubliceerd en nog steeds komen er nieuwe binnen. Ik ben blij dat de bundels nu door de Achterhoekse Uitgeverij Hermans worden uitgegeven. We letten nu meer op de spelling, de boeken zien er veel mooier uit in een modern jasje met prachtige illustraties van Judith Woordes uit Winterswijk en mooi vorm gegeven door Inline Design uit Wehl.”

Het dialect mag zich verheugen op een hernieuwde populariteit en dat is te merken aan de stijgende oplagen van de Herman van Velzen-bundels. “Ook de volgende generaties vinden het leuk. Het is goed dat er op de scholen aandacht aan wordt gegeven, er is behoefte aan jonge dialectschrijvers. Het mooiste zou het zijn als er weer een wekelijks verhaal in het Achterhoeks in de krant zou komen.”
Voor 2023 staan er al weer twee nieuwe bundels op het programma, maar eerst verschijnt de 52e uitgave van Herman van Velzen: ‘n Olderwetsen Winter met dertig dialectverhalen. Uiteraard met nieuwe avonturen van Aornt Peppelenkamp, maar ook over een moord, stropers en ‘n olderwetsen winter.
De start van de verkoop begint op zaterdag 19 november om 14.00 uur bij The Read Shop Zelhem onder het motto ‘Anschoeven met Theo Roes’. Theo maakt dan graag een praatje met lezers en kopers en zet desgewenst zijn handtekening in het nieuwe boek.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant