Afbeelding

Agrarisch natuurbeheer

Oerend Smart

Boeren of natuur. Het lijkt alsof we moeten kiezen tussen het één of het ander. Maar is dat wel zo? Ik zie zoveel voorbeelden, alleen al in de Achterhoek, waarbij juist boeren en natuur samenwerken. En elke keer wanneer ik daarover praat, realiseer ik me dat veel onbekend is. Ook bij mij.

Natuur is voor mij ook het Achterhoeks cultuurlandschap. Rondom Winterswijk en Aalten zie je veel kleinschalige weiden en akkers, omzoomt met houtwallen en afgewisseld met bos en veengebieden. Dat was niet altijd zo. Ook in dat gebied zijn de houtwallen uitgedund en verworden tot rijen bomen waar vogels, muizen en reeën niets te zoeken hadden en is de heide omgezet in cultuurgrond en naaldbos. Maar juist door de samenwerking van boeren, landgoedeigenaren, de wildbeheereenheid Winterswijk en de plaatselijke natuurverenigingen ziet het landschap er zo uit als we het nu kennen: er komen steeds meer landschapselementen bij, de waterkwaliteit gaat zienderogen vooruit en cultuurgrond is omgezet in nieuwe natuur. Ook wordt op 800 ha. milieu- en natuurvriendelijk geboerd. Deze maand was ik aanwezig bij het 25-jarig jubileum van Particulier Agrarisch Natuurbeheer (PAN), de organisatie die hiervoor zorgt. Vanuit de coöperatie zorgen agrariërs voor het onderhoud en de aanleg. PAN heeft nog heel wat plannen voor de komende jaren en daarbij is de inzet van boeren essentieel.

Op één van de silo’s van de Silo Art Tour Achterhoek prijkt een grote patrijs. In Azewijn koos kunstenaar Collin van der Sluis voor deze karakteristieke vogel, die symbool staat voor het kleinschalige agrarisch landschap, maar steeds minder voorkomt door schaalvergroting in de landbouw. Eigenaresse van de locatie Dianne Berntsen vertelt vol trots dat juist hier in dit gebied de aanwezigheid van de patrijs al jaren toeneemt. Ook de patrijzen-werkgroep in Montferland bevestigt dit. Steeds meer hagen en bloeiende akkerranden keren terug in het landschap, waar onder andere de patrijs van profiteert. Je kunt ervan uitgaan dat wanneer deze vogel veelvuldig aanwezig is het de goede kant op gaat met de biodiversiteit.

Het vraagt wel een andere mindset. Ik weet nog goed dat mijn vader vroeger afkeurend sprak over weilanden vol paardenbloemen. Een knollenveld. Tegenwoordig zien we steeds meer kruidenrijk grasland. Weilanden waar bewust bloeiende planten en kruiden aan zijn toegevoegd, zoals witte en rode klaver, smalle weegbree en bijvoorbeeld wilde peen. Bij proefboerderij De Marke in Hengelo (G) voert de Wageningen Universiteit testen uit. Toen ik pasgeleden een rondleiding kreeg van Henry Mentink vertelde hij bevlogen dat niet alleen de biodiversiteit toeneemt door de aanwezigheid van vlinderbloemigen, maar dat ook de bodemstructuur verbetert, het meer stikstof opneemt en dat door soorten zoals chichorei worminfecties bij koeien verminderen. Bovendien lagen de kruidenrijke stroken er nog opvallend groen bij, terwijl het ‘gewone’ gras bruin was door de droogte. Maar het vraagt dus wel een andere mindset: verrommeling van het landschap is noodzakelijk. Gelukkig dragen wetenschappelijke cijfers inmiddels bij aan de acceptatie.

En wat is er mooier dan Ronald Pelgrom van IJsboerderij De Steenoven in Hummelo horen vertellen over het leven in de meidoornhagen. Elk jaar plant hij weer een nieuw stuk aan. Deze natuurlijke afscheiding zit vol vogels, insecten en muizen. Wat zou het gaaf zijn wanneer hier een natuurfilm van wordt gemaakt! Boeren en natuur, een hele logische combinatie.

Linda Commandeur zorgt als katalysator in processen voor vertrouwen vanuit beweging

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant