Burgemeester Mark Boumans.

Burgemeester Mark Boumans.

Roel Kleinpenning

In gesprek met de burgemeester: Ambtelijk taalgebruik

Opinie

Burgemeester, het taalgebruik in ambtelijke stukken leidt nog weleens tot gefronste wenkbrauwen. Wat wordt precies bedoeld? Doet de gemeente iets om ambtenaren hun stukken in heldere taal te laten schrijven?
“We zijn ons allemaal bewust van het feit dat we soms prachtige volzinnen produceren die niet voor iedereen te begrijpen zijn. Dat komt omdat we in een hoogopgeleide werkomgeving leven met veel technologische en andere complexe informatie. Een jaar of zes geleden, kort voor mijn komst naar Doetinchem, hebben we al een keer een actie gehad om onze medewerkers te leren in hun stukken begrijpelijke taal te gebruiken. Het blijkt dat voor heel veel begrippen simpelere en begrijpelijkere woorden zijn. Overigens is het zo dat in landen als Duitsland en Frankrijk het verschil tussen overheidstaal en algemeen gangbare taal vaak nog veel groter is dan hier. De uitdaging is om aansluiting te vinden met de groep waarmee je communiceert. Ik merk dat soms ook bij mijzelf. De gemeente is nu met een actie bezig om collega’s te helpen eenvoudig maar begrijpelijk te communiceren. Het is wel zo dat als iets juridisch moet kloppen vaker moeilijke woorden gebruikt moeten worden.”

Soms lijkt het wel of de inhoud en de gebruikte termen haaks op elkaar staan. Hoe simpeler de boodschap hoe moeilijker de terminologie. Klopt dat?
“Dat is geen regel, maar soms klopt dat misschien.”

De gemeente Den Haag is een aantal jaren geleden de strijd tegen onduidelijk ambtelijk taalgebruik aangegaan met het spelletje ‘Helder Haags’. Is het niet tijd voor een variant, bijvoorbeeld ‘Duidelijk Doetinchems’?
“Dank je wel, dat is een goede suggestie.”

Als mensen meteen begrijpen wat bedoeld wordt dan scheelt dat onnodige communicatie en uitleg achteraf. Duidelijk Doetinchems zou daarom niet alleen een dienst aan de inwoners zijn maar ook een besparing van moeite en tijd. Een goed idee?
“Dat is inderdaad een voordeel. Begrijpelijk schrijven krijgt veel aandacht in onze organisatie. Alle medewerkers die veel e-mails en brieven aan inwoners schrijven, volgen schrijftrainingen. Ook hebben we zogenaamde taalcoaches die collega’s helpen met begrijpelijk schrijven. Daar investeren we zeker in. We vinden het namelijk belangrijk dat mensen onze mails en brieven begrijpen.”

Omslachtige, verouderde taalvormen wekken een schijn van belangrijkheid. De bedoeling is dat de lezer begrijpt wat er staat, dat geldt zeker ook voor burgers met een buitenlandse achtergrond. Wordt daar wel voldoende rekening mee gehouden? 
“Bepaalde stukken met informatie bestemd voor mensen met een buitenlandse achtergrond vertalen we. Op dit moment ook in het Oekraïens, maar eerder al in het Turks om een voorbeeld te noemen. Het is ook zeker van belang begrijpelijke taal te gebruiken als het gaat om informatie bestemd voor mensen voor wie Nederlands de tweede taal is.”

Taalgebruik is afhankelijk van de gelegenheid. Tussen straattaal en een officiële toespraak gaapt een wereld van taalverschil. Wat zou de norm moeten zijn voor taalgebruik in stukken en communicatie van de gemeente?
“In Nederland is dat B1 taal. Taalniveau B1 staat voor eenvoudig Nederlands. Het overgrote deel van de bevolking begrijpt teksten op taalniveau B1. Een tekst op B1-niveau bestaat uit woorden die bijna iedereen gebruikt en uit korte, eenvoudige en actieve zinnen. Vaak zitten wij daar nog boven.”

(tekst: Bert Vinkenborg)

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant