Verkiezingen

Burgemeester, op 22 november gaan we naar de stembus. Wat betekent dat voor Doetinchem?
“In praktische zin moeten wij ervoor zorgen dat iedereen kan stemmen. Dat kost best veel werk. Voorbereiding, stembureaus inrichten en zorgen dat informatie beschikbaar komt. Op de dag zelf moet alles vlekkeloos verlopen en aan het eind van de dag moeten de stemmen worden geteld. Een grote klus. De andere kant is wat de uitslagen worden en wat die voor een mogelijke coalitie betekenen. In het afgelopen jaar zijn de regio’s en de middelgrote gemeenten heel erg op de agenda’s gekomen. Daar heb je niet veel aan als dat in een volgend kabinet niet in het coalitieakkoord komt. Voor ons is belangrijk dat waar het hele jaar positief over gesproken is ook neerdaalt in het beleid, de wetgeving en vooral ook de financiën. Voor ons zijn dit betekenisvolle verkiezingen. Het tellen gaat dit keer ook langer duren. Op de dag zelf tellen we de stemmen per partij. Een dag later nog een keer maar dan per kandidaat. Pas in de loop van de donderdag weten we de uitslagen op dat niveau. Woensdagavond weten we al welke partijen in Doetinchem gewonnen of verloren hebben.”

Volgens de peilingen wordt de opkomst ongekend hoog. Is dat positief of een teken van onvrede?
“Een hoge opkomst is goed. Dat geeft draagvlak voor de keuzes die de kiezer maakt. Ik weet niet of dat een signaal van onvrede is, maar kennelijk zijn veel mensen gemotiveerd om te komen stemmen en willen ze graag dat dingen in de politiek anders worden.”

Mogelijk een politieke aardverschuiving. Wat gaan wij daarvan merken?
“De voorspelbaarheid van de uitslag is aanzienlijk minder groot dan bij voorgaande edities. Een groot deel van de kiezers weet kennelijk nog niet waarop ze gaan stemmen. Hoe groter die groep hoe minder voorspellend worden de peilingen. Maar het laat zich wel aanzien dat in ieder geval een nieuwkomer in het parlement komt en dat het meteen een hele grote partij wordt. Er lijkt wel sprake te zijn van een behoorlijke verschuiving.”

Ontstaat er een nieuwe situatie in de contacten van de VNG en de toekomstige regering?
“Als er heel veel aan de kant van de regering verandert en ook het beleid wijzigt dan moet de Vereniging Nederlandse Gemeenten zich daarop instellen. Als ik de programma’s van de verschillende partijen lees dan is er meer aandacht voor lokaal bestuur en meer sympathie voor de verwachte tekorten bij de gemeenten. Het moet nog wel bewaarheid worden in het nieuwe regeerakkoord. De voorzitter en ik als vicevoorzitter van de VNG worden bij de informateur uitgenodigd dus we kunnen in dat proces nog meepraten.”

De politiek verhardt. Wat kunnen we daartegen doen?
“De politiek kent minder grijstinten dan vroeger en wordt steeds meer zwart/wit. In de dialoog worden vaker tegenstellingen gezocht. Omdat er heel veel partijen zijn doet dat wat met de bestuurbaarheid van ons land. Dat baart mij best zorgen. De kans is groot dat een toekomstige regering uit vijf of zes partijen bestaat. Voor de stabiliteit lijkt mij dat geen pré.”

Is ons huidige democratisch systeem aan hervorming toe?
“Ik denk dat wij naar een éénkamerstelsel toe moeten met een constitutioneel hof Een kamer met 200 leden waarvan de helft uit de regio komt waardoor regionaal veel meer verankering van de landelijke politiek ontstaat. Daarvoor is een grondwetwijziging nodig met een twee derde meerderheid. Dat kost veel tijd.”

Tekst: Bert Vinkenborg