Aantal Doetinchemse slachtoffers WOII hoger dan aangenomen

29 oktober 2022, 11:00

DOETINCHEM - Het aantal Doetinchemse slachtoffers dat tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwam, ligt hoger dan tot dusver werd aangenomen. Tot die conclusie komt Stichting Doetinchem Herdenkt (SDH) dat zich sinds de oprichting vier jaar geleden bezighoudt met onderzoek. Het totaalaantal doden in de huidige gemeente Doetinchem is volgens de stichting 495. Daar zijn de 81 gesneuvelde Duitse militairen die enige tijd op de Algemene Begraafplaats aan de Loolaan waren begraven, niet meegerekend. Zij zijn herbegraven op het Duitse kerkhof in Ysselssteyn.

“Doetinchem was een van de zwaarst getroffen steden van Nederland. Dat betreft zowel de verwoestingen door de bombardementen als het aantal slachtoffers”, zegt SDH-voorzitter Karel Berkhuysen. “In tegenstelling tot bijvoorbeeld Rotterdam en Nijmegen is dat niet algemeen bekend. Dat is vreemd. Redenen zouden kunnen zijn dat er decennia niet of nauwelijks over is gepraat en dat er amper aandacht voor was. Toch zijn er nog veel mensen die er tot op de dag van vandaag het verdriet van ondervinden.”

SDH heeft van de gemeente de beschikking gekregen over het voormalige uitvaartcentrum op de Algemene Begraafplaats aan de Loolaan. “Daar zijn we heel blij mee omdat veel graven op de begraafplaats te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog. Daarom verzorgen we er ook rondleidingen. Daarnaast is er elk jaar Lichtjesavond. Dan worden er lichtjes geplaats op de zestien oorlogsgraven. Twaalf ervan betreffen geallieerde vliegtuigbemanningsleden. Bij hen hebben scholieren van Montessorischool De Pas dit jaar een informatiebord met hun levensverhalen onthuld. De kinderen van groep 8 onderhouden ook jaarlijks hun graven.”
Op de begraafplaats liggen daarnaast nog talloze andere slachtoffers van de oorlog. “Dat zijn er 103”, weet Berkhuysen. “Op de katholieke begraafplaats aan de Emmalaan zijn er dat 38.”
Kort na de oorlog kende de begraafplaats aan de Loolaan nog meer slachtoffers. “Sommigen zijn later elders herbegraven. Dat betrof onder meer vijftien mannen die afkomstig waren uit Kamp Rees. Een werkkamp net over de grens waar duizenden dwangarbeiders tijdens de laatste oorlogswinter onder mensonterende omstandigheden verdedigingswerken langs de Rijn moesten graven. Velen van hen wisten te vluchten, veelal met behulp van het verzet uit de Nederlandse grensstreek. Zieken en gewonden die er lagen te creperen zijn door middel van konvooien uit de Achterhoek opgehaald. Zij werden daarna veelal verpleegd in inderhaast ingerichte noodziekenhuizen. In Doetinchem was dat de Groen van Prinstererschool in de Wilhelminastraat. Dat gebouw, waar kort ervoor nog een Duits laboratorium was gevestigd, kreeg echter op 21 maart een voltreffer tijdens het Britse bombardement op de stad. Ook zijn sommigen overleden in het Algemeen Ziekenhuis, het latere Wilhelmina Ziekenhuis. ”
Volgens SDH zijn er ook meer joodse slachtoffers dan de huidige lijsten laten zien. “Sommigen stonden niet meer ingeschreven in Doetinchem, omdat ze zich bijvoorbeeld in Amsterdam moesten melden. Ook zijn er Joden uit Doetinchem weggevoerd die hier officieel niet woonden of ondergedoken zaten.”

Een van de SDH-vrijwilligers, Ingeborg te Dorsthorst, speurt voor het onderzoek in talloze archieven, legt contacten en voert gesprekken met families. “Toen we begonnen met het onderzoek, kregen we meerdere lijsten onder ogen. Die vertoonden echter veel verschillen. Daarom heb ik een exel-bestand gemaakt. Daardoor is het nu mogelijk op allerlei manieren slachtoffers terug te vinden. Ook zijn er verwijzingen naar meer informatie. Als we denken dat ons bestand binnenkort zo volledig mogelijk is, dan wordt het openbaar via onze website.” Het exel-bestand maakt het mogelijk om zowel op de toenmalige gemeenten Doetinchem en Wehl te zoeken, als op de huidige gemeente Doetinchem. Daarnaast kan onder meer gezocht worden op slachtoffers uit het verzet, Holocaust-slachtoffers, Canadese militairen, Nederlandse militairen, geallieerde militairen, evacués, onderduikers, Nederlands-Indië, Kamp Rees, bombardementsslachtoffers en geboren Doetinchemmers. “Ook worden er mensen vermeld die na de bevrijding zijn overleden ten gevolge van verwondingen opgelopen tijdens de oorlog.”

De Stichting roept mensen op die informatie of materiaal hebben over een (mogelijk) slachtoffer. Dat kan via info@doetinchemherdenkt.nl. Ook is iedereen welkom op het Informatie- en Documentatiecentrum (IDC) van SDH aan de Loolaan. Dat kan bijvoorbeeld op zondag 6 november tussen 10 en 12 uur.