Henk Dijk (links), Wim Annen, Theo Rougoor en Chris Jansen in de Doetinchemse Stadswal bij de overhandiging van een unieke bijbel. Foto: Josée Gruwel.
Foto: Josée Gruwel.Cirkel rond door bijbel die terug is op de goede plek
DOETINCHEM – De bijbel die in 1854 in opdracht van de kerkenraad van de Nederlands Hervormde Zendingsgemeente in Doetinchem tot stand kwam, is na omzwervingen weer op de plek. In de Stadswal in Doetinchem ligt hij nu open op de oude kansel. Daarmee is een cirkel rond.
Door Josée Gruwel
Theo Rougoor, fervent liefhebber en uitpluizer van de Doetinchemse geschiedenis, ontdekte de uit 1854 afkomstige bijbel bij oude boeken die ingeleverd waren bij Catharina Cultureel. “Ik vond het een bijzonder boekwerk. Bij Catharina Cultureel konden ze het niet kwijt en ik kreeg het, dat was voor de coronaperiode. Het exemplaar - met een omslag van leer op hout - is in opdracht van de kerkenraad van de Nederlands Hervormde Zendingsgemeente in Doetinchem gemaakt door Pieter Adriaan de Jong in Arnhem, in de Statenvertaling. Die oude taal is verschrikkelijk sturend geweest voor het huidige taalgebruik in het algemeen en zeker in bijbels.”
Rougoor nam het exemplaar mee naar huis, maar hij wilde het niet houden. “Ik ben ook maar een voorbijganger, het hoort niet bij mij thuis. Ik wilde het teruggeven.“ Begin dit jaar bracht hij het naar de Stadswal in de Van Nispenstraat, naar Stadswal’s eigenaar Wim Annen en manager Henk Dijk. Met de restrictie dat de bijbel opgeknapt zou worden, want de bladen lagen los in de band. Op 1 november overhandigde hij het opgeknapte exemplaar, waarvan de sloten ontbreken, in de Stadswal aan Annen. Ook Chris Jansen uit Zelhem was bij de overhandiging.
De Zendingsgemeente
Jansen, dooplid van de Nederlands Hervormde Zendingsgemeente in Doetinchem, studeerde geschiedenis en studeerde af met een onderzoek naar de Nederlands Hervormde Zendingsgemeente. “Mijn familie was destijds bij deze gemeente, die toen zo’n zes, zeven families telde. Achter de oprichting ervan steekt het verhaal van Jan van Dijk Mzn (Melle’s zoon), die op de vierde zondag van de advent in 1862 dominee werd van de Christelijk Afgescheiden Gemeente in Doetinchem, deze gemeente was afgescheiden van de Nederlands Hervormde Kerk. Van Dijk, een Friese boerenzoon, koopman/handelsreiziger, was op latere leeftijd theologie gaan studeren. Doetinchem was zijn eerste gemeente. Hij had verstand van zakendoen en had vernieuwende ideeën. Zo sprak hij zich bijvoorbeeld uit tegen de slavernij en bepleitte de vrijlating van slaven in de Nederlandse koloniën. Maar tijdens de synode van Middelburg in 1869, waar hij zelf niet bij was, werd hij wegens al te vrijzinnige ideeën als predikant afgezet. In zijn eigen gemeente Doetinchem waren ze het daar helemaal mee oneens en steunden ze hem onvoorwaardelijk. De kerkenraad van de Christelijk Afgescheiden Gemeente besloot toen om niet toe te treden tot de Christelijk Gereformeerde Kerk maar tot de Nederlands Hervormde Zendingsgemeente, met dominee Van Dijk als predikant. Op 1 oktober 1871 werd de gemeente officieel erkend. Van Dijk manifesteerde zich verder als prediker en bouwer. Hij kon groots denken, predikte in de regio, bouwde christelijke lagere scholen, een gymnasium en een kweekschool, zette zondagsscholen op. In Ruimzicht kwam destijds een predikantenopleiding. Doetinchem werd van een gezapig dorpje het Athene van de Achterhoek, zoals Van Dijk het noemde.
De markante dominee Van Dijk stierf in 1900. Zijn zoon Jan volgde hem op. In 1966 ging de Zendingsgemeente op in de Nederlands Hervormde Gemeente Doetinchem."
Stadswal compleet
De volgens Annen unieke bijbel heeft de geschiedenis van een kleine tweehonderd jaar meegemaakt. Rougoor: “Hier in de Stadswal ligt hij nu op de kansel, maar destijds lag hij als symbool op de ouderlingenbank, eerst in het kerkje op de hoek van de Heezenstraat, daar waar destijds dominee Van Andel uit Zutphen Jan van Dijk tot predikant bevestigde, omstreeks 1880 kwam de bijbel mee hier naartoe, naar de Van Nispenstraat, naar de nieuw gebouwde Zendingskapel. Wim Annen: “Met de komst van deze bijbel is de Stadswal compleet. We houden deze bijbel in ere.” Henk Dijk: “Het woord gaat niet verloren.”
Eerstdaags wordt er in de Stadswal een open dag gehouden, dan kan men de bijbel zien.