Huisvesting Onderwijs tot 2036: Ruimte om te groeien

DOETINCHEM – Voor de levensduur van een onderwijsgebouw staat veertig jaar gepland. Ruim voor het bereiken van die eindstreep moet al gekeken worden naar de alternatieven voor de toekomst. Wat wordt het? Afbreken en nieuwbouwen, ingrijpend renoveren of opknappen? De gemeente heeft daarvoor anderhalf jaar geleden een project gestart waarvan het eindresultaat nu op tafel ligt met de naam Integraal Huisvestingsplan Onderwijs.

Door Bert Vinkenborg

Geflankeerd door Anne de Visch Eybergen van Achterhoek VO en Liesbeth Nap van GelderVeste presenteert wethouder Jorik Huizinga een boekwerk van meer dan 100 pagina’s. Het draagt de toepasselijke titel ‘Ruimte om te groeien’. De gemeenteraad neemt een besluit over dit plan tijdens de zitting op 25 april.
De uitgangspunten zijn helder Onze jongste inwoners hebben recht op het beste onderwijs in de best mogelijke huisvesting. Een schoolgebouw is meer dan een plek waar les wordt gegeven; het is ook een ruimte voor begeleiding en ondersteuning. Omdat de soorten onderwijs variëren van basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs tot en met speciaal voortgezet onderwijs, ieder met hun eigen verlangens, is er een Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) bedacht waarin is vastgesteld hoe de kwaliteit van de schoolgebouwen in de komende jaren behouden en verbeterd kan worden. Samen met de schoolbesturen wordt het IHP aan de gemeenteraad aangeboden.
Een goed leerklimaat wordt mede bepaald door een goed schoolgebouw. Met het jaar 2036 als mikpunt aan de horizon dient daarom nu gepland te worden wat wanneer gedaan moet worden. Dat het daarbij om aanzienlijke bedragen gaat, is niet verwonderlijk. In de komende twaalf jaar zal een bedrag van 116 miljoen euro uitgegeven worden om de gestelde doelen te bereiken. Voor de financiering daarvan komt 9 miljoen voor rekening van de scholen zelf en 107 miljoen wordt door de gemeente gedragen, die daarvoor weer een bijdrage van het Rijk ontvangt. Het overblijvende bedrag komt ten laste van de gemeente op de begroting. Huizinga: “Vanaf 2028 betekent dit een extra jaarlast van twee ton voor de gemeente.”
Ter illustratie van een van de knelpunten wordt de OBS Hogenkamp genoemd, die te klein is geworden voor het huidige aantal leerlingen en is opgesloten in een woonwijk, waardoor uitbreiding moeilijk is. Er zal een keuze moeten worden gemaakt: ingrijpend verbouwen of verhuizen? Wethouder Huizinga wil of kan daar nu nog geen definitief antwoord op geven.
Een ander moeilijk geval is het bijzonder fraaie gebouw van het Rietveld Lyceum aan de Kruisbergseweg, ontworpen door de bekende architect Gerrit Rietveld, dat de status van gemeentelijke monument heeft. Om voor de toekomst gewapend te zijn, zou het bouwkundig drastisch moeten worden aangepakt, maar door de monumentale status zijn de mogelijkheden daarvoor beperkt én duur.

Van krimp naar groei
In de Achterhoek als geheel is door de vergrijzing en de verwachte krimp geen groei van het totale aantal leerlingen te verwachten. In Doetinchem is dat anders. Men heeft in het kader van de toekomstvisie Doetinchem 2036 het roer omgegooid van krimp naar groei.
De scholen in de gemeente trekken niet alleen leerlingen van inwoners; het voortgezet onderwijs heeft ook een uitstraling naar de regio. Talrijke leerlingen afkomstig uit de wijde omgeving studeren aan een onderwijsinstelling in Doetinchem. De ambitie van de gemeente om tot 2036 te groeien naar 70.000 inwoners en de daaraan gekoppelde groei van de vraag naar onderwijs is een factor waarmee rekening wordt gehouden in het IHP.
Ook is de diversiteit van het onderwijs een factor van belang. Leiding en schoolbesturen zitten met enige regelmaat met collega’s van andere onderwijsinstellingen aan tafel om hun eisen en wensen op elkaar en met de gemeente af te stemmen. Volgens de Visch Eybergen van Achterhoek VO worden besluiten en standpunten op basis van unanimiteit genomen. De gevarieerdheid van de betrokken scholen maakt dat dit geen eenvoudige zaak is.
Een andere complicerende factor is dat sommige scholen krimpen tot zelfs aan de rand van hun bestaansrecht. Andere scholen zijn stabiel of licht groeiend en een aantal groeit zelfs tegen de klippen op waardoor extra ruimte en aanpassingen noodzakelijk zijn.
Liesbeth Nap van GelderVeste noemt het een proces dat best wel spannend is. Over het meefinancieren door de scholen zelf: “Onderwijsfinanciering is geoormerkt. Je kunt alleen maar investeren in onderwijs en niet in stenen. Het kan alleen als het gaat om terugverdiencapaciteit, dus dat je ook echt iets terugkrijgt als je in duurzame maatregelen investeert.”
De scholen zijn het met elkaar eens geworden. Het resultaat in de vorm van het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs ligt nu op tafel. Op 25 april mag de raad er zich over uitspreken.