In gesprek met de burgemeester: Vrijwilliger bij de brandweer

Burgemeester, de brandweer zoekt vrijwilligers. Wat is de situatie van de bezetting van de brandweer binnen onze veiligheidsregio?
“Binnen Nederland heeft onze Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland het hoogste aantal vrijwilligers. Hier is 90 procent van alle brandweermensen vrijwilliger. Alleen Apeldoorn heeft een beroepsbrandweer. We hebben het over meer dan 1.000 vrijwilligers in de hele veiligheidsregio. Alleen al in Doetinchem en Wehl zijn het er zo’n 85. Door allerlei factoren, zoals leeftijd, is er voortdurend sprake van een zeker verloop.”

Aan welke eisen moet een vrijwilliger bij de brandweer voldoen?
“Het woord vrijwilliger is een beetje misleidend. Het begrip parttime dekt de lading beter. Vrijwillig is het nog steeds, maar zeker niet vrijblijvend; er wordt veel van onze brandweermensen gevraagd. De brandweer is in de loop van de jaren steeds meer geprofessionaliseerd en er worden hoge eisen gesteld aan onze brandweermensen. De opleiding, conditie, geoefendheid en beschikbaarheid moeten optimaal zijn. Een vrijwilliger moet eens per week zijn of haar vakbekwaamheid bijhouden en men moet fit zijn. Met volledige bepakking en een masker en helm op is het zwaar werk.”

Vrijwilliger bij de brandweer en een fulltimebaan. Is dat te combineren?
“Het hangt er vanaf welke baan je hebt. Het valt te combineren, maar je moet gemotiveerd en enthousiast zijn en vooral, het thuisfront moet achter je staan. Dat het enthousiasme voor het vak van brandweervrijwilliger besmettelijk is, blijkt wel uit het aantal gevallen waarbij de tweede generatie in de voetsporen van de ouders treedt en ook brandweervrijwilliger wordt.”

Wat is de geldelijke vergoeding van een vrijwilliger?
“Die varieert al naar gelang het soort diensten dat je draait. Je moet het zien als een aanvulling op een bestaand inkomen en als compensatie voor de tijd en inspanning die je erin moet steken. Ze krijgen daarvoor een keurige vergoeding, maar je kunt er niet van leven. Binnen de organisatie van de veiligheidsregio zijn er veel mensen met een kantoorbaan die daarnaast ook nog vrijwilliger bij de brandweer zijn.”

Wanneer en waar kunnen kandidaten kennis maken met de brandweer?
“Periodiek is er gelegenheid om bij onze brandweerposten een kijkje te nemen. Er zijn voortdurend vacatures. In Wehl en Doetinchem is de situatie overigens verschillend. Bij een alarm spoeden de vrijwilligers in Wehl zich naar de kazerne daar om uit te rukken. In Doetinchem is een deel van de vrijwilligers gekazerneerd en ook ‘s nachts onmiddellijk beschikbaar. In Doetinchem is er altijd dekking omdat een deel van het kantoorpersoneel binnen de kazerne ook vrijwilliger is. Dat is erg belangrijk, want elke minuut telt. Bij grotere incidenten worden meerdere mensen opgepiept die dan met andere voertuigen vanaf de kazerne mee kunnen rijden. Voor de eerste inzet zijn tenminste zes mensen nodig en we experimenteren nu ook met vier.”

Moet een vrijwilliger mentaal weerbaar zijn?
“Laten we niet vergeten dat ze met levensbedreigende en traumatische situaties geconfronteerd kunnen worden. Daar moet je op getraind en tegenop gewassen zijn. Maar we moeten ook bedenken dat het een zingevend beroep is dat veel vertrouwen vanuit de burgerij geniet.”

Moeten we wellicht naar een beroepsbrandweer?
“Dat is eigenlijk geen optie, hoewel het steeds moeilijker wordt vrijwilligers te vinden, wat overigens niet alleen voor de brandweer geldt. Voor een beroepsbrandweer zouden we alleen al in Doetinchem 32 mensen nodig hebben om maar eens in de paar dagen uit te rukken.”
Aspirant-vrijwilligers kunnen meer informatie vinden via Vrijwilliger bij de brandweer | Noord- en Oost-Gelderland.

Tekst: Bert Vinkenborg