Sander Berendsen tijdens de boekpresentatie. Foto: Graafschap College-Mark Rutten

Sander Berendsen tijdens de boekpresentatie. Foto: Graafschap College-Mark Rutten

De tijd is rijp voor nieuwe leermethodieken

Onderwijs

Doetinchem - Het Graafschap College vindt aandacht voor onderzoek en het stimuleren van een onderzoekende houding belangrijk. Een open houding helpt bij het vinden van nieuwe oplossingen voor nieuwe situaties en vergroot de wendbaarheid van studenten en docenten in deze snel veranderende samenleving. Sander Berendsen heeft daarover een boek geschreven: ‘Leren van verhalen’. 

Door Hans Hissink

In het boek komen naast de beschrijving van de methodiek ook 25 ‘verhalenvertellers’ aan bod met heel verschillende achtergronden. “Docenten, onderzoekers, ondernemers, (oud)studenten en loopbaanbegeleiders vertellen inspirerende en eerlijke verhalen waarmee de lezer, vanuit verschillende invalshoeken, wordt meegenomen naar de dagelijkse (onderwijs)praktijk én naar een omgeving waar zij zelf energie, geluk en inspiratie ervaren,” vertelt Sander.

Kroon
Voor Sander is de presentatie van het boek een kroon op het werk. De afgelopen jaren heeft hij zich, als innovatiedocent, beziggehouden met onderzoek en ontwerp van loopbaangerichte, hybride en open einde leeromgevingen op de grens van onderwijs en arbeidsmarkt. Dat deed hij samen met coaches en onderzoekers van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. “Daarbij heb ik gekeken hoe we een leeromgeving kunnen maken die aansluit bij het bedrijfsleven, bij de snel veranderende wereld en bij de identiteit van onze studenten. In het onderwijs zijn we gewend om kennis over te dragen. Maar je merkt dat die kennis en de technologie zo snel gaan en bovendien de wereld steeds complexer wordt, dat de inzichten van nu, morgen alweer achterhaald zijn door de tijd.”

“Bij de methodiek die is ontwikkeld worden studenten gevraagd om dicht bij zichzelf te blijven. Waar word je blij van, wat doe je goed, wat doe je graag en waar wil je moeite voor doen. Als je dan naar het verhaal van de studenten luistert en daar aandacht voor hebt, dan levert dat heel veel energie op. In de coronaperiode hebben we dat al veer meer dan voorheen moeten doen. Je wilde de student niet kwijtraken tijdens het online lesgeven. De relatie met de student is hartstikke belangrijk,” legt Sander uit.

Samen
Het begin van de nieuwe methodiek lag bij studenten die reflectieverslagen moesten inleveren. “Dat waren verslagen die allemaal verplicht waren en waar deadlines aan vast zaten. Reflectie, het leren van ervaringen die voor de student van betekenis is, is een uniek proces en voor iedereen anders. In het beroepsonderwijs is het belangrijk dat studenten levensechte (werk)ervaringen opdoen tijdens projecten, vraagstukken en/of stages. Hiermee leren zij ontdekken wat ze graag doen of juist niet graag doen. Complexe vraagstukken worden steeds vaker samen met het bedrijfsleven opgepakt.”

Als studenten eigen verantwoordelijkheid krijgen, dan ontstaat er vaak heel veel moois, volgens Sander. “Dan komen ze zelf met ideeën, gaan zij zelf nadenken. Sommigen werden daar ook wel wat onzeker van. Die hebben zoiets van zeg maar wat ik moet doen en dan is het ok. Zo heeft iedereen een verschillende manier van leren en zijn er verschillende strategieën om het leren betekenisvol te laten zijn. Soms moet je daarvoor uit je comfortzone gehaald worden.”
De methodiek vraagt veel van docenten. “In deze methodiek hebben zij meer een coachende rol. Het is een misvatting dat je het bekende allemaal los moet laten. Dat is ook altijd de discussie met die nieuwe onderwijsconcepten. Er wordt dan gezegd dat leerlingen niet zelf keuzes kunnen maken, maar dat moeten ze leren. Het gaat in deze methodiek dan ook niet alleen om wat de studenten leuk vinden, maar ook om het formuleren en het koppelen van passende leerdoelen, het geven van instructie en feedback op basis van de (landelijke) eisen en wat de student nodig heeft.”
Als docent wil je die leerlingen in beeld hebben om te kijken welke volgende stap zij kunnen zetten. Veel docenten worden enthousiast van dit ‘nieuwe leren’, sommigen zeggen dat zij beter zijn in het overdragen van vaardigheden en kennis. Het is heel mooi dat docenten ook kunnen aangeven wat zij willen. Deze methodiek leert dat iedereen op zijn eigen manier mag leren, dus ook de docenten.”

Om met de nieuwe methodiek te gaan werken, is echt een klus. “Docenten moeten de student steeds meer (leren) verbinden aan actuele vraagstukken vanuit de maatschappij of op de arbeidsmarkt. Dat is best ingewikkeld. Zeker als je gewend bent om op school les te geven aan groepen met vaststaande roosters.”

Leernetwerk
De nieuwe leermethodiek Is niet geschikt voor elk onderwijsteam. “Teams moeten er wel aan toe zijn en de neuzen moeten dezelfde kant op staan. Zij moeten wel geloven in projectmatig onderwijs en dat het leren niet alleen in de klas plaats vindt. En uiteraard moet er aandacht zijn voor het verhaal van de student. Er zijn verschillende teams binnen en buiten het Graafschap College die interesse hebben, waardoor er een breed leernetwerk gaat ontstaan.”

Er zit meer vrijheid in vorm van leren en het kiezen van leervormen. Echter betekent het geen vrijblijvendheid. “Je leest en hoort vaak dat studenten worden losgelaten. Dan kun je de vraag stellen of dat aan de kinderen ligt die niet in staat zijn keuzes te maken of dat docenten handelingsverlegen zijn. Studenten kunnen niet in één keer keuzes maken, reflecteren of een vaardigheid aanleren. Dat gaat stapsgewijs.””Omslagpunt
Er lijkt een omslagpunt te komen in de visie op leren. “Vroeger kreeg je na tien weken een toets waarvoor je een cijfer haalde, nu is het meer een doorlopend proces. Dat vraagt heel veel van docenten. Je moet een andere cultuur opbouwen en de relatie tussen leerling en docent voorop zetten. ‘Ik kan het, ‘ik kan het zelf’ en ‘ik hoor erbij’ zijn de drie voorwaarden waar het om draait. Als dat gevoel er is bij de studenten, dan merk je dat van negen tot drie uur op school zijn helemaal geen probleem is.”
Voor Sander houdt het niet op bij de presentatie van het boek. “Iemand zei laatst ‘het is een soort handboek van een soldaat en nu het veld in’. Ik hoop dat er hele nieuwe verhalen gaan ontstaan. Het gaat zich nu verspreiden. Ik krijg vragen of ik wil komen vertellen over de methodiek. De tijd is rijp voor leermethodieken waarbij studenten leren kiezen, zelf leren nadenken en zich bezighouden met (maatschappelijke) vraagstukken en opdrachten in samenwerking met ‘de echte wereld’. Als we écht samen optrekken dan wordt onze samenleving mooier!”


lerenvanverhalen.nl

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant